Tìm Hiểu về Bộ Công Cụ Chất Lượng Không Khí
Ô nhiễm không khí đang là một trong những khủng hoảng môi trường và y tế công cộng cấp bách nhất của thời đại. Xét trên toàn cầu, ước tính cho thấy hàng năm, cứ chín ca tử vong thì một có sự ‘đóng góp’ của ô nhiễm không khí, gây nên gánh nặng kinh tế nặng nề tương đương 6.1% GDP toàn cầu (Nguồn: Ngân hàng Thế Giới 2019).
Một tỷ lệ lớn dân số thế giới đang sống với mức chất lượng không khí được coi là độc hại, đặc biệt là ở các khu vực đang phát triển. Nguồn gây ô nhiễm rất phức tạp và đa dạng, từ phát thải công nghiệp tới phương tiện giao thông và cả hiện tượng tự nhiên như bão bụi.
Đối với rất nhiều thành phố trên thế giới, đặc biệt là các trung tâm đô thị thứ cấp và tam cấp đang phát triển nhanh, việc giám sát chất lượng không khí về căn bản là không tồn tại. Những đô thị này thường thiếu nguồn lực về tài chính và kỹ thuật để thiết lập và duy trì các mạng lưới giám sát chất lượng không khí, dù phải đối mặt với những thách thức lớn về ô nhiễm không khí tạo ra bởi quá trình công nghiệp hóa nhanh, sự đô thị hóa, cháy rừng, hoạt động đốt chất thải do nông nghiệp và việc phát triển hạ tầng. Ngay tại những thành phố ít nhiều có khả năng giám sát thì các phương pháp kiểm soát chất lượng không khí truyền thống, vốn dựa vào thiết bị tham chiếu đắt tiền, thường không hiệu quả trong việc cung cấp dữ liệu đầy đủ để tiến hành các cải thiện về chất lượng không khí.
Các công cụ tham chiếu, dù có giá trị trong đánh giá toàn cục chất lượng không khí, thường có mức giá rất khó tiếp cận và độ phức tạp cao trong triển khai diện rộng cũng như thiếu đi mật độ cần thiết để có thể nắm bắt được những biến đổi tiểu vùng cốt yếu về chất lượng không khí. Nhận thức được lỗ hổng trên, bộ công cụ này được thiết kế nhằm đạt tính linh hoạt và hiệu quả cao, dù cho được áp dụng ở những thành phố hoàn toàn không có hạ tầng giám sát chất lượng không khí, hay tại các đô thị muốn hỗ trợ các trạm giám sát sẵn có với dữ liệu tiểu vùng chi tiết hơn. Đối với những thành phố đã có sẵn các trạm giám sát, bộ công cụ cho phép quá trình tích hợp các trạm tham chiếu, theo đó mang tới sự hiểu biết đầy đủ và đa sắc hơn về toàn cảnh chất lượng không khí cũng như khả năng sử dụng dữ liệu từ các trạm tham chiếu để kiểm định hệ thống chi phí thấp.
Nhận thức được lỗ hổng quan trọng trong việc cung cấp giải pháp giám sát chất lượng không khí dễ tiếp cận và phải chăng, Trung tâm Toàn cầu thuộc Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Singapore, phối hợp với AirGradient, đã phát triển Bộ Công Cụ Giám Sát Chất Lượng Không Khí Giá Thành Thấp này. Bộ công cụ này được thiết kế nhằm trao quyền cho các thành phố và cộng đồng dân cư, đặc biệt ở khu vực đang phát triển, để có thể giám sát một cách độc lập và hiểu được môi trường chất lượng không khí của mình. Như một giải pháp toàn diện, bộ công cụ mang tới mọi thứ cần thiết để bắt đầu – từ các bộ giám sát chất lượng không khí, một nền tảng dữ liệu thân thiện với người dùng tới các tài liệu chuyên sâu. Thông qua việc mang tới giải pháp dễ tiếp cận, thân thiện với người dùng và hợp lý về chi phí này, chúng tôi muốn dân chủ hóa dữ liệu về chất lượng không khí, thúc đẩy quá trình ra quyết định dựa trên việc có đầy đủ thông tin, đẩy mạnh cam kết cộng đồng, và sau cùng là có được bầu không khí sạch và lành mạnh hơn cho tất cả mọi người.
1. Cấu Trúc của Bộ Công Cụ
Bộ công cụ này được thiết kế như một gói Do-It-Yourself (DIY) (tạm dịch: tự tay làm lấy) toàn diện và dễ dùng, được tính toán đặc biệt cho các thành phố và cộng đồng dân cư thứ cấp và tam cấp với hạn chế về nguồn lực và kiến thức kỹ thuật. Bộ công cụ được cấu trúc thành ba phần chính, nhằm hướng dẫn người dùng đi qua từng giai đoạn của quy trình giám sát chất lượng không khí:
1.1. Xác Định Chiến Lược Giám Sát Chất Lượng Không Khí (Lập Kế Hoạch)
Trước khi tiến hành bất cứ hoạt động giám sát nào, việc hiểu rõ thách thức về chất lượng không khí là vô cùng quan trọng. Phần lập kế hoạch của bộ công cụ này hướng dẫn người dùng đi qua các bước cần thiết trong việc xác định những lo ngại cụ thể của mình về chất lượng không khí và thiết lập một chiến lược giám sát thiết thực. Phần này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đặt ra những câu hỏi quan trọng như: Chúng ta đang cố gắng giải quyết vấn đề cụ thể nào về ô nhiễm không khí? Khu vực địa lý nào cần phải được giám sát? Kết quả mong muốn đạt được của dự án giám sát là gì? Cách nào là tốt nhất để thu hút sự tham gia từ cộng đồng và tối đa hóa lợi ích của họ? Và những nguồn lực nào đã có sẵn? Bằng việc áp dụng hướng dẫn lập kế hoạch, người dùng sẽ có thể thiết lập các mục tiêu rõ ràng, xác định được số lượng và phân bố máy đo phù hợp, và thiết lập nền móng vững chắc để dự án giám sát chất lượng không khí thành công và hiệu quả.
1.2. Lắp Đặt và Lập Cấu Hình (Lắp Đặt)
Khi đã có được một kế hoạch rõ ràng, Phần Lắp Đặt sẽ cung cấp hướng dẫn từng bước dễ hiểu về lắp đặt, lập cấu hình và căn chỉnh các máy đo chất lượng không khí. Được thiết kế cho người dùng không có sẵn kiến thức kỹ thuật, phần này bao gồm các hướng dẫn rõ ràng kèm hình ảnh và video hướng dẫn giúp người đọc đi qua từng bước của quá trình lắp đặt. Phần này cũng cung cấp hướng dẫn hữu ích về lắp đặt máy đo để đảm bảo tối ưu việc thu thập dữ liệu dựa trên mục tiêu giám sát đã xác định, các hướng dẫn lắp cấu hình dễ hiểu cho phép kết nối dễ dàng tới nguồn điện và hệ thống dữ liệu, và các mẹo xử lý lỗi cùng tài nguyên hỗ trợ luôn có sẵn nhằm xử lý những khó khăn tiềm ẩn trong quá trình lắp đặt. Trọng tâm của phần này là tính đơn giản và dễ sử dụng, đảm bảo rằng bất cứ ai, dù có nền tảng kiến thức kỹ thuật như thế nào, đều có thể thành công khi triển khai và lập cấu hình cho hệ thống giám sát chất lượng không khí.
1.3. Duy Trì, Phân Tích, và Sử Dụng Dữ Liệu Chất Lượng Không Khí (Vận hành)
Phần Vận Hành cho phép người dùng quản lý hệ thống đã triển khai một cách hiệu quả và đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy hiện hành của dữ liệu thu thập được. Một yếu tố tối quan trọng của phần này là hướng dẫn về quá trình căn chỉnh liên tục hệ thống, một quy trình có thể được thực hiện hiệu quả ngay cả khi bạn không thể tiếp cận trực tiếp trạm giám sát tham chiếu. Ngoài căn chỉnh, phần này mang tới các hướng dẫn rõ ràng về những quy trình bảo trì thường nhật, vốn được thiết kế để tối thiểu hóa công việc cho người dùng. Nền tảng dữ liệu AirGradient hỗ trợ diễn giải và trực quan hóa dữ liệu, theo đó giúp người dùng hiểu được các số đo chất lượng không khí chủ chốt, xác định xu hướng ô nhiễm và nhận diện các khuôn mẫu. Phần này cũng bao gồm những chiến lược về chia sẻ dữ liệu và trao đổi hiệu quả, thúc đẩy việc phân tích kết luận tới các bên liên quan và cộng đồng rộng lớn hơn, bên cạnh đó là các tài nguyên về xây dựng năng lực và không ngừng học hỏi nhằm hỗ trợ người dùng có được kiến thức sâu hơn về quản trị chất lượng không khí và các can thiệp dựa trên dữ liệu. Cuối cùng, phần này đề cập tới chủ quyền và truy cập dữ liệu, đảm bảo rằng người dùng duy trì kiểm soát toàn diện đối với dữ liệu của mình và có được các công cụ cần thiết để biến hiểu biết thành hành động tích cực.
2. Đặc Trưng Chính của Bộ Công Cụ
Điều thực sự khiến Bộ Công Cụ Giám Sát Chất Lượng Không Khí Tiểu Vùng Giá Thành Thấp này khác biệt nằm ở việc nó mang lại một giải pháp toàn diện và tự thân trong thiết lập hệ thống giám sát chất lượng không khí tại khu vực. Nó không chỉ mang tới các tư liệu và hướng dẫn toàn diện mà còn cả thiết bị giám sát chất lượng không khí và nền tảng dữ liệu. Cách tiếp cận trọn gói này được thiết kế để gỡ bỏ rào cản và trao quyền cho người dùng, đặc biệt tại các môi trường bị hạn chế về nguồn lực. Nằm ở cốt lõi thiết kế là tính dễ tiếp cận và giá thành phải chăng với mức giá khởi điểm thấp hơn đáng kể so với các hệ thống giám sát truyền thống, theo đó giúp dân chủ hóa khả năng tiếp cận dữ liệu chất lượng không khí của các cộng đồng cư dân và thành phố có ngân sách hạn chế.
Ngoài ra, bộ công cụ còn ưu tiên việc dễ dàng tiếp cận và đảm bảo chủ quyền dữ liệu, mang tới cho người dùng khả năng tiếp cận trực tiếp và đơn giản đối với thông tin thu thập được thông qua các định dạng mở, theo đó giúp quá trình phân tích và chia sẻ dữ liệu hợp tác được suôn sẻ. Một tính năng chủ chốt là các phương pháp căn chỉnh có sẵn, điều này tối thiểu hóa bảo dưỡng thường nhật và đảm bảo tính chính xác của dữ liệu mà không cần tới kiến thức kỹ thuật chuyên ngành. Hiểu được rằng rất nhiều người dùng có thể không sẵn kinh nghiệm về quản trị chất lượng không khí, bộ công cụ được chủ đích thiết kế để có thể sử dụng mà không cần kinh nghiệm từ trước, trong đó sử dụng các tài liệu hướng dẫn toàn diện và thân thiện với người dùng để bất cứ ai cũng có thể triển khai, vận hành và diễn giải dữ liệu từ hệ thống. Cuối cùng, bộ công cụ này tích cực hỗ trợ quá trình xây dựng năng lực trong các cộng đồng, nhằm mục tiêu phát triển kiến thức khu vực về giám sát chất lượng không khí và sử dụng dữ liệu, để cuối cùng có thể giúp cộng đồng đó trở thành những nhân tố chủ động trong việc tạo ra môi trường lành mạnh hơn.
3. Về các Đối Tác
Chương Trình Phát Triển Liên Hợp Quốc (UNDP) là cơ quan dẫn đầu của Liên Hợp Quốc về phát triển bền vững, hoạt động trên khắp 170 quốc gia và vùng lãnh thổ để xóa bỏ nghèo đói và giảm thiểu bất bình đẳng. UNDP hỗ trợ các quốc gia trong việc phát triển chính sách, kỹ năng lãnh đạo, quan hệ đối tác, các năng lực thể chế, và khả năng chống chịu trong việc đạt được các Mục Tiêu Phát Triển Bền Vững (viết tắt tiếng Anh là SDG). Nhiệm vụ của UNDP bao trùm sáu lĩnh vực: giảm thiểu nghèo đói và bất bình đẳng, quản trị, xây dựng khả năng chống chịu, tính bền vững về môi trường, khả năng tiếp cận năng lượng sạch và bình đẳng giới. Trung Tâm Toàn Cầu của UNDP về Công Nghệ, Đổi Mới Sáng Tạo và Phát Triển Bền Vững tại Singapore là một dự án liên kết với Chính phủ Singapore. Nó tập trung vào việc xác định và đồng sáng tạo các giải pháp công nghệ cho phát triển bền vững, thúc đẩy quan hệ đối tác, và kết nối các giải pháp đổi mới sáng tạo với hệ thống toàn cầu và đối tác phát triển của UNDP.
AirGradient là một công ty chuyên tâm vào việc giúp giám sát môi trường trở nên dễ tiếp cận và phải chăng hơn cho tất cả mọi người. Nhận thức được những hạn chế của giám sát chất lượng không khí truyền thống, AirGradient phát triển và cung cấp những cảm biến chất lượng cao ở giá thành thấp để đo chất lượng không khí và các giải pháp có nguồn mở có thể nhân rộng. Sứ mệnh của AirGradient là trao quyền cho các cá nhân, cộng đồng và tổ chức thông qua công cụ và dữ liệu cần thiết để họ hiểu và cải thiện chất lượng không khí của mình, theo đó góp phần vào một tương lai khỏe mạnh và bền vững hơn.
Developed by AirGradient in Collaboration with the UNDP Global Centre Singapore CC-BY-SA